เราจะรับมืออย่างไรกับอารมณ์ที่กำลังคุกรุ่น เรื่องนี้ถ้าตอบในทางพระพุทธศาสนาสามารถยก “อริยสัจ 4” มาตอบได้ นั่นคือ ทุกข์ สภาพที่ทนได้ยาก สมุทัย สาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ นิโรธ การดับทุกข์ และมรรค แนวปฏิบัติที่นำไปสู่หรือนำไปถึงความดับทุกข์ หากนำมาใช้ในชีวิตจริงก็จะเข้าใจความทุกข์และรับมือกับมันได้ด้วยตัวเอง
ทางฝั่งนักจิตวิทยาชาวออสเตรเลีย โซฟี เฮนโชล (Dr. Sophie Henshaw) ได้เขียนคู่มือเกี่ยวกับการฝึกจิตและอารมณ์ชื่อว่า The Silence Of Mindfulness หนึ่งในนั้นคือวิธีเรียกสติด้วยตัวเอง 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นที่ 1 ปลดปล่อยอารมณ์ (Grump Stage) เริ่มต้นกระบวนการด้วยการปลดปล่อยอารมณ์ ณ ตอนนั้นออกมาให้เต็มที่ ไม่ต้องอดกลั้น ไม่ต้องปิดบัง แค่รู้สึกตามที่ใจรู้สึกเท่านั้น
ขั้นที่ 2 รู้สึกอย่างไร (How Stage) ถามตัวเองว่าความรู้สึกที่เป็นอยู่ตอนนี้เป็นอย่างไร ฟังตัวเองให้มากที่สุดโดยที่ไม่ต้องกลัวว่าคุณจะเศร้าหรือโกรธมากกว่าเดิม ใช้เวลากับขั้นตอนนี้ไปเรื่อยๆ ไม่ต้องรีบเร่ง และเมื่อถึงจุดหนึ่งอารมณ์ที่กำลังปะทุอยู่นั้นจะค่อยๆ เย็นลง ขั้นตอนนี้อาจใช้เวลานานเป็นวันแล้วแต่ว่าคุณจะเปิดใจยอมรับความรู้สึกตัวเองได้เมื่อไหร่
ขั้นที่ 3 อยู่กับปัจจุบัน (Now Stage) พาตัวเองให้อยู่กับปัจจุบัน ออกจากความคิดของตัวเองแล้วมาพิจารณาสภาพแวดล้อมรอบตัว ฟังเสียงที่ดังรอบข้าง หายใจรับรู้กลิ่น มองสภาวะปัจจุบันที่กำลังเกิดขึ้น ซึ่งขั้นตอนนี้ต้องทำหลังจากขั้นที่ 2 ลุล่วงแล้วเท่านั้น เพราะหากยังไม่เข้าใจว่าตัวเองรู้สึกอย่างไรก็ไม่สามารถมาสู่ขั้นปัจจุบันได้
ขั้นที่ 4 ทำอะไรต่อไป (What Stage) หรือเรียกได้ว่าขั้นตอนของความคิดใหม่ๆ เมื่อจิตของคุณสงบพอแล้วก็พร้อมที่จะก้าวสู่การกระทำใหม่ๆ ที่แตกต่างจากสิ่งที่เคยเป็นมา คุณต้องถามตัวเองว่า ตัวเองจะเป็นอย่างไรต่อไป จะทำอะไรต่อจากนี้ หรืออยากให้อะไรเกิดขึ้นในอนาคต เมื่อตอบตัวเองได้แล้วก็จะทราบว่าตัวเองต้องการอะไร เหมือนการหาจิ๊กซอว์ชิ้นสุดท้ายเพื่อประกอบภาพให้สมบูรณ์
การฝึกทั้ง 4 ขั้นตอนนี้อาจใช้เวลา 40-80 นาที หรือมากกว่า 1 วัน แล้วแต่บุคคล เป็นการฝึกที่ยิ่งทำบ่อยก็ยิ่งใช้เวลาน้อยลง ซึ่งช่วยในการระงับอารมณ์และจัดการตัวเองกับสถานการณ์ที่เลวร้ายไม่ว่าจะเศร้า โกรธ หรือสิ้นหวัง อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะหลักธรรมหรือหลักของนักจิตวิทยาจะไม่มีประสิทธิภาพเลยหากขาดคำว่า “สติ” ตั้งแต่เริ่ม
ที่มา : เว็บไซต์โพสต์ทูเดย์
ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต
