มหาหิงคุ์ เป็นยางที่ได้จากต้นไม้ เป็นพืชในวงศ์เดียวกับผักชี ผักชีลาว พืชชนิดนี้ถูกค้นพบมานานมากแล้ว มีต้นกำเนิดในประเทศแถบเอเชียกลาง ปัจจุบันมหาหิงคุ์จะมีปลูกอยู่ในประเทศอิหร่านและอัฟกานิสถานเท่านั้น และถูกส่งออกไปขายทั่วโลก

 

ส่วนที่นิยมนำมาใช้เป็นยาหรืออาหาร คือ ส่วนของลำต้นใต้ดินหรือบางคนอาจเรียกว่า หัวหรือราก (ใต้ดิน) ส่วนนี้จะมีน้ำยางมีลักษณะเป็นก้อนแข็งๆ สีน้ำตาลอมเหลืองและมีกลิ่นฉุน จะเก็บยางเอามาใช้ได้เมื่อต้นมหาหิงคุ์อายุประมาณ 4-5 ปี และส่วนลำต้นใต้ดิน จะถูกตัดที่โคนและนำมาวางทิ้งไว้ให้น้ำยางที่มีลักษณะคล้ายน้ำนมไหลออกมา เมื่อยางแห้งลงจะมีสีน้ำตาลอมเหลือง และจะถูกเก็บรวบรวมให้เป็นก้อน

มหาหิงคุ์ถูกนำมาใช้เป็นยาช่วยย่อยมานานมากแล้ว ในบางประเทศหมอพื้นบ้านยังนิยมนำมหาหิงคุ์มาทำเป็นยาแก้พิษ ถอนพิษของฝิ่น โดยจะใช้มหาหิงคุ์ในประมาณที่เท่ากับปริมาณฝิ่นที่เสพเข้าไป กินเข้าไปเพื่อล้างพิษกัน

ส่วนประโยชน์อื่นๆ ของมหาหิงคุ์ ได้แก่ ขับเสมหะ, ช่วยกล่อมประสาท ทำให้นอนหลับดี, แก้ปวดอย่างอ่อน, และฆ่าเชื้อเฉพาะที่

อย่างไรก็ดี ไม่พบการใช้มหาหิงคุ์อย่างอื่น นอกจากการใช้ขับลม ส่วนการใช้งานอย่างอื่น ยังไม่พบมีการใช้จริง อาจเนื่องจากรายงานวิจัยที่มียังไม่สามารถนำไปใช้ได้อย่างชัดเจน

 

 

ที่มา : ภญ.ดร.นิศารัตน์ ศิริวัฒนเมธานนท์ ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต